GROEN pleit voor ontharding van bestaande verharde pleinen, het openleggen van ingebuisde beken, het bufferen van water, bij grote bouwprojecten een verplichting tot voldoende insijpelingsoppervlakte en buffering.

Tegen de intuïtie in, wonen wij in een van de regio’s met de grootste waterstress ter wereld. Onze vraag naar water is veel groter dan het aanbod. En door de klimaatverandering zal onze waterconsumptie zeker nog toenemen.

Lange tijd was ons watersysteem in evenwicht. Het ondiepe grondwater ging mee met de seizoenen: in de zomer zakten de peilen, in de winter stonden ze weer hoog.

De klimaatverandering heeft dat evenwicht verstoord. Al enkele jaren hebben we nattere winters, afgewisseld door langere periodes van droogte. Het gemiddeld aantal dagen per jaar waarop er zeer veel regen valt in België is zo goed als verdubbeld tegenover 70 jaar geleden.

De olifanten in de kamer zijn gekend: in eerste instantie is Vlaanderen met z’n hoge bevolkingsdichtheid en verhardingsgraad één van de meest kwetsbare regio in Noordwest-Europa en zelfs één van de meest kwetsbare in de wereld.

Wij hebben een uiterst lage waterbeschikbaarheid per persoon en onze kwetsbaarheid voor droogte is zeer groot.

De hoge bevolkingsdichtheid leidt tot een dichte bebouwing en veel verharding. Die zorgt dan weer voor een hoge kwetsbaarheid bij extreme regenval: regenwater kan onvoldoende in de bodem insijpelen en loopt te veel en te snel af naar rioleringen en waterlopen. Dat verhoogt de kans op wateroverlast, terwijl grondwaterreserves onvoldoende aangevuld geraken.

Verder is er de intensieve landbouw, die veel water nodig heeft.

De ondiepe aquifers (grondwaterlagen) kampen niet alleen met dalende peilen. Het grootste deel heeft ook te hoge nitraatconcentraties, veroorzaakt door decennia van overbemesting. Uit recente metingen onder landbouwgebied blijkt dat op 36 procent van de meetpunten de Europese norm van 50 mg nitraat per liter wordt overschreden. Ondanks zes mestactieplannen zit de gemiddelde nitraatconcentratie weer op het slechte niveau van 2010.

De hardnekkige nitraatvervuiling is geen theoretisch probleem. Het maakt vandaag al de winning van drinkwater moeilijker.

Alle Europese regio’s met intensieve landbouw kampen met nitraatvervuiling, maar Vlaanderen behoort tot de slechtste leerlingen.

Het lijkt tegenstrijdig: Vlaanderen heeft te kampen met zowel wateroverlast als droogte.

Het goede nieuws: we kunnen dit oplossen. Het regent in Vlaanderen genoeg. Het komt erop aan dat water bij te houden, het liefst onder de grond.

Maar het is niet alleen een probleem van waterkwantiteit, met soms te veel op korte tijd en soms te weinig, maar ook van waterkwaliteit.

Op dit ogenblik loopt het afvalwater van 1 op de 8 Vlaamse burgers nog ongezuiverd in de waterlopen, terwijl de ecologische toestand van deze waterlopen bij de slechtste van Europa hoort.

Goed waterbeheer is geen luxeproduct.

Berekeningen geven aan dat het aantal rioleringsoverstromingen de komende decennia zal toenemen, mogelijk met een factor vijf tot tien tegen 2100 als er geen maatregelen worden genomen om ons aan te passen aan het veranderende klimaat. Het aantal overstroombare woningen zou stijgen tot ongeveer één miljoen.

We dienen allemaal ons steentje bij te dragen om deze problematiek het hoofd te bieden. Als burger begint dit thuis door bewust(er) om te gaan met water.

Maar de lokale overheden en actoren spelen een sleutelrol. Steden en gemeenten die in een klimaatadaptatieplan ruimte geven aan water en groen, hebben de beste kaarten voor de toekomst. Ze beperken daardoor niet enkel het gevaar op wateroverlast, maar garanderen ook voldoende waterreserves, verbeteren de waterkwaliteit, en houden de hittestress onder controle.

Merchtem kent een serieus risico op overstromingen bij hevige regenval

Elke stad en gemeente zou in haar meerjarenplan een klimaat(adaptatie)begroting moeten inschrijven, zodat de nodige plannen uitgevoerd kunnen worden.